Τρέξτε!

Αν σήμερα που είμαστε εξοικειωμένοι με τις κινούμενες εικόνες, τρομάζουμε ή νοιώθουμε αποστροφή με αυτή την εικόνα, πώς να αισθάνθηκαν, 160 χρόνια πριν, στη θέα της άνθρωποι που δεν είχαν δει ποτέ κινούμενες εικόνες; Τους φαινόταν αδιανόητο πως αυτή η κίνηση προέκυπτε από μια σειρά στατικές εικόνες, όπως η παρακάτω...

Κι όμως, το οπτικό παιχνίδι φενακιστοσκόπιο,  μπορεί να το κάνει! 

Το φενακιστοσκόπιο ήταν μια κατασκευή με την οποία ο άνθρωπος μπόρεσε να δώσει την ψευδαίσθηση της κίνησης σε μια σειρά ακίνητες εικόνες, εκμεταλλευόμενος το μετείκασμα.

Επρόκειτο για ένα δίσκο με εγκοπές στην περιφέρεια, που στην επιφάνειά του είχε μια σειρά από εικόνες που παρουσίαζαν τα διαφορετικά στάδια μιας κίνησης. Κοιτάζοντας κάποιος μέσα από τις εγκοπές σε ένα καθρέφτη και περιστρέφοντας τον δίσκο μπορούσε να δει τις ακίνητες εικόνες να κινούνται με τρόπο που φαινόταν μαγικός και για αυτό το φενακιστοσκόπιο ονομάστηκε και μαγικός δίσκος.

Πώς όμως δημιουργείται αυτή η ψευδαίσθηση; Θα το μάθουμε στην τάξη και  θα φτιάξουμε κι εμείς κινούμενες εικόνες.

Félix Nadar: Ένα μυαλό που έπαιρνε στροφές.

Ο  Félix Nadar, (Φελίξ Ναντάρ, 6 Απριλίου 1820-21 Μαρτίου 1810) υπήρξε πρωτοπόρος φωτογράφος, συγγραφέας, γελοιογράφος και ερασιτέχνης αστροναύτης.

"Περιστρεφόμενη αυτοπροσωπογραφία", Ναντάρ, 1865

Γεννήθηκε στο Παρίσι. Ξεκίνησε να σπουδάζει Ιατρική, αλλά ο θάνατος του πατέρα του τον υποχρέωσε να διακόψει τις σπουδές του λόγω οικονομικών προβλημάτων και να εργαστεί σαν γελοιογράφος. Τράβηξε τις πρώτες φωτογραφίες του το 1853. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που τράβηξε αεροφωτογραφίες, αλλά και υπόγειες φωτογραφίες (στις παρισινές κατακόμβες) με τεχνητό φωτισμό. Το 1863 κατασκεύασε ένα τεράστιο αερόστατο, τον Γίγαντα, που ενέπνευσε τον Ιούλιο Βερν να γράψει το μυθιστόρημά του "Πέντε εβδομάδες με αερόστατο". Από τον παράτολμο άλλωστε χαρακτήρα του εμπνεύστηκε ο Βερν τον χαρακτήρα του Μισέλ Αρντάν στο μυθιστόρημα "Από τη Γη στη Σελήνη".
Στο φωτογραφικό του εργαστήριο έγινε το 1874 η πρώτη έκθεση των Ιμπρεσιονιστών.
Ο Ναντάρ υπήρξε περίφημος φωτογράφος διασημοτήτων. Δες στο βίντεο που ακολουθεί μια μικρή συλλογή από πορτραίτα διάσημων της εποχής του.

Όταν καλπάζει η επινοητικότητα

Μεγαλώσαμε με τις κινούμενες εικόνες και είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς αυτές. Είναι δύσκολο να καταλάβουμε το ξάφνιασμα και τον ενθουσιασμό των Αμερικανών θεατών που το 1880 στην Καλιφόρνια είδαν για πρώτη φορά άλογα να καλπάζουν σε πανί στην προβολή που έκανε ο Eadweard Muybridge (Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ), πρωτοπόρος φωτογράφος και κατά μια έννοια "πατέρας" του κινηματογράφου.

Ο Muybridge είχε εφεύρει το Zoopraxiscope, μια μηχανή προβολής, στο γυάλινο περιστρεφόμενο δίσκο της οποίας ζωγράφιζε τις φωτογραφίες του που απεικόνιζαν τις διαφορετικές φάσεις της κίνησης ανθρώπων και ζώων. Προβάλλοντάς τες σε οθόνη σε γρήγορη εναλλαγή, δημιουργούσε την εντύπωση της κίνησης.
Πώς όμως κατάφερνε να φωτογραφίσει τις διαφορετικές φάσεις τις κίνησης ανθρώπων και ζώων, αιχμαλωτίζοντας την κίνησή τους; Πώς, για παράδειγμα, έβγαλε τις φωτογραφίες  που αναλύουν την κίνηση του καλπασμού ενός αλόγου; 

Τοποθέτησε 24 φωτογραφικές κάμερες στη σειρά ενώνοντας τα κλείστρα τους με αντίστοιχο αριθμό σχοινιών, κάθετων στη διαδρομή του αλόγου. Καθώς το άλογο περνούσε, παρέσυρε ένα ένα τα σχοινιά και προκαλούσε το διαδοχικό άνοιγμα των κλείστρων των μηχανών, καταγράφοντας τα στιγμιότυπα. 
Για να κατανοήσεις καλύτερα τη διαδικασία δες παρακάτω ένα μικρό απόσπασμα από βίντεο αφιερωμένο στον μεγάλο αυτό πρωτοπόρο του κινηματογράφου.

Και να το αποτέλεσμα...

H πρώτη Selfie

Σύμφωνα με το λεξικό της Οξφόρδης, η λέξη της χρονιάς για το 2013 ήταν η "Selfie", για την οποία δίνει τον ορισμό: "Αυτοφωτογράφιση που γίνεται συνήθως με τη χρήση smartphone ή web κάμερας και αναρτάται σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης".

Οι "Selfie" φωτογραφίες μπορεί να είναι σύγχρονη μόδα, δεν είναι όμως κάτι καινούργιο. Ήδη από τα πρώτα βήματά της, η τέχνη της φωτογραφίας παρουσιάζει δείγματα αυτοφωτογράφισης. Το παλαιότερο αποδίδεται στον χημικό και πειραματικό φωτογράφο Robert Cornelius που το 1839 ποζάροντας ακίνητος για πάνω από τρία λεπτά στην αυλή της οικογενειακής επιχείρησης επαργύρωσης, αποτύπωσε τον εαυτό του σε μια Νταγκεροτυπία.

Robert Cornelius (1839)

Αν σκεφτούμε τον χρόνο που έπρεπε να παραμείνει ακίνητος για να αποτυπωθεί η εικόνα στην φωτοευαίσθητη επιφάνεια, φαίνεται πως ήταν πολύ βολικό για τον φωτογράφο να χρησιμοποιήσει τον εαυτό του σαν μοντέλο.

Η Νταγκεροτυπία αυτή βρίσκεται σήμερα στην Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και στο πίσω μέρος της έχει την ιδιόχειρη σημείωση του δημιουργού της "first light image ever taken".

Ο Cornelius παρ' όλα αυτά δεν είναι ο πρώτος που αποτύπωσε την ανθρώπινη μορφή σε φωτογραφία. Ένα χρόνο πριν ο ρηξικέλευθος πειραματικός φωτογράφος Louis Daguerre, εφευρέτης της Νταγκεροτυπίας, είχε τραβήξει την πρώτη φωτογραφία στην οποία απεικονίζεται άνθρωπος.

Κατά την φωτογράφηση της Λεωφόρου του Ναού (Boulevard du Temple) στο Παρίσι, για την οποία χρειάστηκε χρόνος έκθεσης δέκα λεπτών περίπου, αποτυπώθηκε ένας μόνο άνθρωπος γιατί ήταν ο μόνος που στεκόταν ακίνητος καθώς του γυάλιζε τα παπούτσια ένας λούστρος.

Πηγή ,  Γλωσσάρι/Βιογραφίες